استفتائات از آیت الله العظمی خامنه ای

استفتائات از آیت الله العظمی خامنه ای

نماز خواندن به غیر جهت قبله
س: کسى که در حال اضطرار نمى‌تواند به طرف قبله نماز بخواند، آیا جهات غیر از قبله برایش یکسان است؟
ج) اگر جهت قبله را نمى‌شناسد، باید تحقیق کند تا با موازین شرعى جهت قبله را تشخیص دهد ولى اگر با این که جهت قبله را مى‌داند نمى‌تواند به جهت قبله نماز بخواند، باید به طرف یمین یا یسار به مقدارى که به 90 درجه نرسد نماز بخواند و مجزى است و با امکان منحرف شدن به کمتر از 90 درجه، انحراف تا حدّ 90 درجه یا بیشتر جایز نیست و نماز مجزى نیست و هر گاه در حالتى باشد که به هیچ نحو نتواند رو به قبله یا رو به نقطه نزدیک به قبله نماز بخواند به همان حال که هست نماز بخواند و صحیح و مجزى است و قضا ندارد.

نماز خواندن روى ملحفه نجس
س: کسى که نماز خوابیده مى‌خواند، در صورتى که ملحفه زیر پایش نجس باشد آیا براى نماز اشکال دارد یا خیر ؟
ج) ملحفه‌ى نجس اگر به صورت فرش زیر پایش باشد، چنانچه نجاست مسریه نداشته باشد، نماز در آن حالت بر روى چنان ملحفه‌اى اشکال ندارد.

استفاده از زینت آلات در حال احرام
س: اگر کسى بطور دائم از النگوى زینتى استفاده مى‌کرده است، آیا در صورت احرام باید آن را خارج کند؟
ج) پوشیدن النگو در حال احرام اگر متعارفِ مکلّف باشد و به قصد زینت نباشد، اشکال ندارد.

مصرف زکات فطره در درمان بیمار مستمند
س: اگر شخصى وضع مالى خوبى ندارد و براى مداواى بیمارى دختر بچه‌اش که هزینه زیادى دارد نیازمند پول است، آیا زکات فطره به او تعلق مى‌گیرد؟ و اگر بعداً معلوم شود که اصلاً او مستحق نبوده حکم چیست؟
ج) اگر فقیر است، زکات فطره بر او واجب نیست و مى‌توانید زکات خود را به او بدهید و اگر بفهمید فقیر نبوده چنانچه مالى را که به او داده‌اید از بین نرفته باشد، مى‌توانید پس بگیرید و به مستحق بدهید و اگر نتوانید پس بگیرید، باید از مال خودتان فطره را بدهید.

خوردن جنین حیوان ذبح شده
س: آیا خوردن بره‌اى که در شکم گوسفند است و هنوز به دنیا نیامده و اندازه آ ن 10 تا 15 سانتى‌متر است حرام است؟
ج) اگر بعد سر از بریدن گوسفند، بچه مرده‌اى از شکمش بیرون آورید، چنانچه خلقت آن بچه کامل باشد و مو یا پشم در بدنش روییده باشد، پاک و حلال است.

احتساب چک‌هاى مدّت‌دار به عنوان بدهى سال خمسى
س: هنگام ثبت‌نام فرزندم بابت پرداخت شهریه او، مهلت گرفته و مبلغ را در طى دو فقره چک چهار و شش ماهه پرداخت کرده‌ام. آیا موقع سر رسید سال مالى، این مبلغ جزو بدهى منظور مى‌شود یا پرداخت آن را باید از محل درآمد سال بعد تأمین کرد؟
ج) در فرض سؤال جزو مؤونه سال بعد محسوب مى‌شود.

تعدّد بدهى میّت
س: مردى فوت شده است که هم مردم از او طلب دارند و هم خمس مال او باید داده شود و هم همسرش مهریه خودش از اموال او طلب مى‌کند، کدام یک بر دیگرى مقدم است؟
ج) اگر مال او کفایت مى‌کند، باید همه را از اصل مال بردارند والا باید به نسبت، بین همه توزیع شود.

شرط ضمن عقد

س: مدتى پیش اینجانب اقدام به فروش ملک خود نموده‌ام و در پایان قولنامه، این مطلب نوشته شده است که اگر هر کدام از طرفین، پشیمان شوند باید مبلغ پنجاه هزار تومان بابت حق پشیمانى بپردازند آیا متن فوق خیار شرط است و من مى‌توانم با توجه به پشیمان شدنم با پرداخت پنجاه هزار تومان معامله را فسخ کنم؟
ج) این شرط، شرط خیار محسوب نمى‏شود بلکه شرط پرداخت مبلغى در صورت انصراف از اتمام و تکمیل معامله است و این شرط اگر در ضمن عقد لازم باشد و یا عقد مبتنى بر آن منعقد شود اشکال ندارد. ولى باید براى این قبیل شرط‌ها که در قیمت مبیع مؤثّر هستند مدّت معیّنى ذکر شود و الا باطل است.

نماز و روزه افراد شرابخوار
س: آیا شخص شرابخوار هم باید نماز و روزه‌اش را بجا آورد؟
ج) با شرب خمر وجوب اداى نماز و روزه ساقط نمى‌شود بلکه شرب خمر مانع از قبول نماز و روزه است.

ضمان اُفت قیمت ماشین‌هاى تصادفى

س: آیا شخص مقصر در تصادفات رانندگى، ضامن افت ماشین طرف مقابل هم هست، یا همان مبلغى که بیمه به عنوان خسارت مى‌دهد کفایت مى‌کند؟
ج) در فرض سؤال نسبت به افت ماشین ضامن نیست.

رجوع از قصد اعراض از وطن

س: اگر از وطن اصلى (محل تولد و وطن پدرى) قصد اعراض نموده و در جاى دیگرى سکونت داشته باشیم، آیا مى‌توان قصد اعراض را تغییر داد؟
ج) مجرّد تغییرِ قصدِ اعراض، کافى نیست بلکه فقط در صورتى مجدداً براى او وطن محسوب مى‌شود که بنا داشته باشید که در آنجا صرفاً به قصد زندگى هر چند به مدّت مثلاً هفت، هشت سال بمانید.

دخول وقت اذان در حین غسل واجب ماه رمضان

س: اگر فرد جنب نزدیک اذان صبح از خواب بیدار شده و اقدام به غسل نماید اما قبل از اتمام غسل اذان گفته شود، روزه او چه حکمى پیدا مى‌نماید؟
ج) اگر با علم یا گمان به اینکه وقت براى غسل دارد، شروع به غسل کرده، کفایت مى‌کند و روزه‌اش صحیح است.

عزل تولیت وقف

س: اینجانب یک باب منزل را وقف حوزه علمیه کرد‌ه‌ام و تولیت آن را در زمان حیاتم به عهده خودم و بعد از حیاتم به عهده شخص دیگرى گذاشته‌ام. آیا اجازه دارم اکنون تولیت بعد از خودم را تغییر بدهم؟
ج) واقف فقط در وقت واقع ساختن وقف و در ضمن عقد آن اجازه قرار دادن حق تولیت براى خودش یا دیگرى را دارد اما بعد از تمام شدن وقف، واقف بیگانه از وقف مى‌باشد.

اشتراط استفاده مبیع براى منظور خاص

س: آیا فروشنده مى‌تواند ضمن عقد شرط کند که خریدار مورد معامله را براى منظور خاصى استفاده کند مثلاً شخصى زمینى را به کسى بفروشد و با خریدار شرط کند که او زمین را فقط براى کشاورزى استفاده کند؟
ج) مى‌تواند شرط کند و خریدار پس از قبول شرط، مکلّف است که بر طبق آن عمل نماید و تخلّف نکند.

طلاق بدون حضور طرفین

س: سر دفترى طلاق‌هاى متعددى را جمع کرده تا پیش شاهد عادل بخواند. مستدعى است در موارد ذیل حکم را بفرمایید:
الف) وکیل حین خواندن طلاق نمى‌داند شرط طلاق در مطلقه موجود است یا نه چون حضور ندارد و چندین روز گذشته ولو قبلاً از زن سؤال شده.
ب) طلاق در جمع علما خوانده مى‌شود. بر فرض شهادت آیا مى‌توانند آقایان شهادت دهند با اینکه طرفین را ندیده و نمى‌شناسند و به علاوه تعداد طلاق زیاد است؟
ج) آن چه که شرط صحّت طلاق مى‌باشد، اجراى آن در حضور دو شاهد عادل است ولى لزومى ندارد که شاهدها دو طرف (زوجین) را بشناسند، بله مجرى صیغه طلاق باید در فرض غیبت زوجه، نام او را نزد شهود و در مجلس هنگام خواندن صیغه طلاق ببرد. و زیاد یا کم بودن تعداد طلاق تغییرى در حکم مذکور ایجاد نمى‌کند.

نخواندن سوره بخاطر عجله داشتن

س: مشغول خواندن نماز واجب یومیه هستیم کسى در خانه را مى‌زند و کسى نیست که درِ خانه را باز کند. آیا مى‌توان قرائت سوره (منظور سوره‌اى که بعد از حمد مى‌خوانیم) را ترک کرد؟
ج) مورد مذکور به خودى خود بدون ضرورت مجوّز ترک سوره واجب نیست.

التفات به بى‌جا بودن تشهد و سلام در اواسط ذکر سلام

س: الف) نمازگزارى در رکعت سوم تشهّد و سلام را مى‌گوید و در حین گفتن ذکر سلام متوجه مى‌شود رکعت چهارم را نخوانده است. حال حکم نمازش چیست؟
ب) با توجه به سؤال قبل اگر بعد از اتمام ذکرِ سلام سریعاً بفهمد رکعت چهارم را نخوانده است آیا باید نماز را دوباره بخواند؟
الف) باید بلند شود و رکعت چهارم را بخواند و تشهّد و سلام نماز را بدهد و بعد دو سجده سهو براى سلام بى‌جا بجا آورد.
ب) اگر هنوز کارى نکرده که نماز باطل شود، یعنى پشت به قبله نکرده و وضوى خود را هم باطل نکرده، باید مثل مسأله قبل عمل کند.

طلاق خلع بدون بخشیدن مبلغى از مهریه

س: آیا صدور طلاق خلع بدون بخشیدن مبلغى از مهریه به گونه‌اى که رضایت مرد فراهم شود صحیح است؟
ج) طلاق خلع، طلاق با عوض است که اگر عوض نداشته باشد، طلاق خلع نخواهد بود و لازم نیست عوض، مَهر یا جزئى از آن باشد.

ارث کافر با داشتن فرزند مسلمان

س: اگر فرزند یک پدر زرتشتى، شیعه باشد آیا پس از مرگ پدر، فرزندان دیگر که زرتشتى هستند از او ارث مى‌برند؟
ج) در فرض سؤال، تنها وارث مسلمان از شخص متوفّى ارث مى‌برد.

غسل در زیر باران

س: غسل در زیر باران صحیح است؟
ج) غسل ترتیبى اشکال ندارد و آب باران را هم جزو آب غسل حساب کنید.‏

خمس پیش‌پرداخت

س: اگر قبل از رسیدن سر سال خمسى پولى را به عنوان پیش پرداخت دریافت کنیم و نیمى از کارى که باید انجام دهیم قبل از سر سال خمسى و نیمى دیگر پس از آن (در سال خمسى جدید) انجام شود، آیا پرداخت خمس کل پیش پرداخت واجب است؟
ج) مقدارى که در مقابل آن کار انجام گرفته است، پرداخت خمس آن مقدار واجب است.

یزدفردا